Kunst maken kan iedereen.
Alleen beseft niet iedereen dat er best wat doorzettingsvermogen voor nodig is. Een kunstwerk is er niet “ineens”. Het is hard werken, zelfs al lijkt het een eenvoudig kunstwerk, er gaat vaak veel aan vooraf.
Om creatief te zijn heb je een bepaalde mindset nodig. Je moet ten eerste een tikje eigenwijs zijn…. het liefst heel veel eigenwijs. Hiermee activeer je je verbeelding en kun je de status quo uitdagen en jezelf afvragen: “Waarom?” en “Hoe dan?”. Dat kan weer leiden tot een: “Dit is beter/leuker/interessanter/ etc.”.
Iedereen kan dit. Soms moet je alleen even de innerlijke puber in jezelf wakker schudden. ;)
Als je je verbeelding gebruikt maak je iets in jezelf wakker. Het voelt soms alsof mijn brein op volle kracht draait en allerlei verbindingen maakt die voor mijn gevoel voor de hand liggen maar toch helemaal nieuw zijn. Eureka! Dat gevoel is de reden waarom creativiteit zo belangrijk is voor mij. Een flinke dosis cafeïne is er niets bij.
Gewoon doen
Dit is de eerste en hele belangrijke stap. Ik heb hier zelf lang tegenaan gehikt. Heel vaak denk je (of dat dacht ik in ieder geval) dat je pas iets moet maken als het de moeite waard is. Dat klopt niet, je moet maken om te zien of je idee goed is of erachter komen dat het juist anders moet.
Durf risico te nemen
Soms heb je een of twee uur om wat te maken, maar dan wil je die tijd wel goed besteden. Dus blokkeer je of blijf je op het veilige pad. Maak je iets waarvan je weet dat het wel lukt.
Maar als je echt iets wilt maken waarvan je hart sneller gaat kloppen dan moet je toch van het bekende pad af stappen. Als je begint met ander of vernieuwend werk maken ga je onherroepelijk dingen maken die nergens over gaan, die totaal mislukt zijn. Die verschrikkelijk zijn om naar te kijken. Laat je hierdoor niet ontmoedigen.
Het hoort erbij.
Bewaar alles
Als je later terugkijkt naar je werk zie je overkoepelende thema’s die je eerder niet zag, zie je dat wat je eerst mooi vond nu misschien saai is. Zie je een “mislukt” stuk ineens als een uitgangspunt voor een nieuw werk. Bewaar of documenteer alles en zet overal een datum op.
Vertrouw op het proces
Niet alles wat je maakt hoeft en zal een meesterwerk zijn. Maar alles wat je maakt brengt je wel dichterbij. Vaak brengt een werk je weer op een idee voor een nieuw ander werk, dat misschien nog niet perfect is maar wel beter of anders dan het vorige.
Als je elk werkstuk dat je maakt ziet als een onderdeel van een proces in plaats van een eindstation dan geef je jezelf de ruimte om te ontdekken, open te staan voor “happy accidents” en al zoekend je weg te vinden. Op deze manier kun je ook plezier beleven aan je zoektocht in plaats van alleen maar genieten van een eindresultaat.
Je bent niet alleen
In de kunstgeschiedenis zijn veel voorbeelden te vinden van de zoektocht naar succes.
In de negentiende eeuw was de Salon in Parijs hét instituut voor “goede” kunst. Als je daar niet werd toegelaten om je werk te laten zien telde je niet mee als kunstenaar. En was je dus in feite mislukt.
Een aantal van de afgewezen kunstenaars zijn inmiddels wereldberoemde kunstenaars. De schilders die nu onder de naam Impressionisten bekend zijn, werden afgewezen voor de Salon. Een alternatieve expositie met daarin het werk van degenen die waren afgewezen, werd een groot succes. Uiteindelijk zouden o.a. Cézanne, Manet en Monet de geschiedenis ingaan als grondleggers van de Moderne kunst. Zo zie je maar dat mislukken ook best eens nuttig kan zijn.
Een voorbeeld uit de praktijk:
Ik heb wel eens bezoek in de studio of laat mijn werk zien via bijvoorbeeld een foto op mijn telefoon en wat ik vaak hoor is: “Goh mooi, maar hoe bedenk je zoiets?”
Het lijkt soms inderdaad alsof kunstenaars ‘ineens’ iets bedenken wat meteen goed is. Maar het werkt niet helemaal zo. Ik kan je vertellen hoe het bij mij soms werkt aan de hand van het verhaal van een klant. Het gaat niet altijd exact hetzelfde, want elke klant heeft andere wensen en een creatief proces is vaak dynamisch, maar de grote lijnen zijn vaak hetzelfde. De stappen die ik hierboven heb beschreven kun je ook terugvinden in mijn werkproces.
Vorige week leverde ik een op maat gemaakt schilderij af bij een klant. Ik had een schilderij gemaakt in haar favoriete kleuren. Mijn klant was erg blij met het schilderij en het paste perfect in de woonkamer. Je ziet het schilderij hierboven in de afbeelding.
Wat denk je? Heb ik dit schilderij in één keer gemaakt? Nee hoor, het is het eindproduct en er gaat een proces aan vooraf waarin zelfs soms wat mislukt.
Ik zal bij het begin beginnen.
Het begin
De naam van mijn klant is Inge, ze is net verhuisd en wilde graag een nieuw kunstwerk aan de muur. Passend bij haar nieuwe moderne woonkamer en in haar favoriete kleuren. Ze heeft een edelsteen die ze als basis wil gebruiken voor het kleurenschema.
Bij haar thuis bespreken we wat ze wil, waar het schilderij komt te hangen en welk formaat schilderij het beste past. We kiezen samen een kleurenschema uit de kleurstalen die ik heb meegenomen.
Schetsfase
Dan komt voor mij de leukste en meest spannende fase. Namelijk: alles wat ik gehoord en gezien heb verwerken in een voorlopig idee. Ik maak meerdere schetsen, kleurtestjes en een aantal kleine proefjes. Via WhatsApp heb ik al wat foto’s gestuurd naar Inge en hierdoor kan ze al aangeven wat ze mooi vindt, en wat ze minder geslaagd vindt. Op basis van haar feedback maak ik nog een paar testjes.
In de studio
Daarna spreken we af in de studio, Inge komt langs om de schetsen te bekijken. In het echt zijn kleuren namelijk altijd sprekender dan via een beeldscherm. In een foto kunnen niet alle kleuren en details gevangen worden dus in het “echt” geeft altijd een beter beeld.
We bespreken de testen en ik krijg hiermee een beter beeld wat Inge mooi vind voor in haar huis. Het uiteindelijke schilderij is nooit exact hetzelfde als de testen maar het belangrijkste punt is dat ik weet in welke richting ik wel en in welke richting ik niet moet denken.
Het “echte” schilderij
Ik ga aan de slag met het grote werk. Tijdens het maken mislukt mijn eerste idee. Het gaat niet zoals ik wil. Omdat ik voor dit werk met verdunde en vloeibare verf werk zal ik helemaal opnieuw moeten beginnen. Ik weet inmiddels dat het erbij hoort en onderdeel is van het proces. Het is jammer maar volgende keer beter. Ik maak een beweging met mijn schildermes om de natte verf van het doek te halen. Ik druk niet hard genoeg en smeer de verf over elkaar heen.
Hé!
Er ontstaan mooie geleidelijke toonovergangen.
Dat is wel een gaaf effect.
Het schilderij was toch al “mislukt”, dus ik besluit om een beetje te “spelen” met de verf op het doek. Ik meng er zelfs nog wat verf bij omdat het wel een mooi effect geeft.
Ineens gebeurt er iets in mijn hoofd, het klikt. Ik zie voor me wat dit kan worden in het definitieve schilderij. Ja, het is weer iets anders dan de testen die ik heb gemaakt, maar het zou zomaar eens een 2.0 versie kunnen worden.
Risico nemen
Ik ga een paar uur aan de slag om te kijken waar dit toe kan leiden, als het niet lukt kan ik altijd nog opnieuw beginnen. Na een uur of drie ben ik best tevreden over het resultaat. Ik maak foto’s en stuur ze naar Inge. Ik ben benieuwd of zij het ook mooi vindt.
Het schilderij verdwijnt onder de droogtafel zodat het veilig kan drogen.
Als het schilderij droog is komt Inge in de studio kijken en bespreken we het werk. Vooral in het echt vindt ze het schilderij erg mooi.
Ik ben blij, Inge is blij.
Nieuw inzicht
In verband met de droogtijd gaan er twee weken overheen voordat ik het schilderij kan vernissen. Ik pak het schilderij op om het voor te bereiden voor de vernislaag. Ineens valt me een stuk op in het schilderij dat me niet zo aanstaat. Er mist voor mijn gevoel iets. Ik kijk er nu na twee weken weer fris naar en denk dat er nog iets aan moet gebeuren.
Ik slaap er een nachtje over, ik overleg met een bevriend kunstenaar.
Ik overleg met Inge. En ik besluit uiteindelijk nog wat lijnen toe te voegen in het stuk waar het wat “plat” lijkt. Dit was ontzettend spannend om te doen, maar het lukt en ik ben zo blij want het maakt het echt af. Nu is het schilderij eindelijk klaar voor de glanzende vernislaag.
Het moment van de waarheid: het schilderij afleveren.
Anderhalve week later breng ik het schilderij naar Inge. Ze is zo blij dat ze het meteen ophangt. Haar dochter vraagt: “Mooi hoor, maar hoe bedenk je zoiets?”
En toen was de cirkel rond.
Dus, wat ik voornamelijk wil zeggen is: geef niet op. Gun jezelf de kans om iets te laten mislukken. Soms brengt het je op nieuwe ideeën, soms ook niet. Soms is ook heel goed om te weten wat niet werkt. Het hoort er allemaal bij.
Liefs,
Laura
Hi Laura. Een zeer herkenbaar verhaal, je beschrijft precies zoals het werkt. Verder komen met teken/schilderkunst is steeds weer die lastige stap buiten de comfortzone nemen. Blijven hangen in routine is o zo makkelijk. Levert al gauw complimentjes en likes op. Ook voor mij steeds weer een opgave.
Hoi Peter,
Je moeilijk he, het blijft toch altijd moeilijk om jezelf pushen om uit de comfortzone te komen. Ik probeer mezelf nu te trainen om ook van dat proces te genieten, het ongemak voor lief te nemen en het als een soort avontuur te zien.
Zonder wrijving geen glans. :)
Groetjes!
Laura
Ik heb werkelijk genoten Laura van je prachtige “Fluid Art”schilderijen. Het lijkt wel een dimensie loos universum met al dat gevarieerde blauw en wit……Heel mooi!
Vriendelijke (puffende) zomergroeten uit de bakoven Zuid Frankrijk.. (38)…Te warm om creatief te zijn nu, hihi. Dan maar een koud glaasje!
Beste Henny,
Dankjewel! Ik voel me ook zo als ik me (ook tijdens het schilderen) in al het blauw verlies. Alsof de wereld even verdwijnt en ik onderzak in een zee van heerlijk koel en rustgevend blauw.
Sterkte in de warmte daar, inderdaad een goed idee om flink te koelen met een lekker glaasje. :)
Groetjes!
Laura